در این مقاله قصد داریم به معرفی انواع سه راه جوشی و مشخصات فیزیکی و متریالی آن بپردازیم و در ادامه انواع روش تولید سه راهی را مورد بررسی قرار می دهیم.
در ابتدا انواع سه راهی جوشی فولادی از نظر شکل ظاهری،متریال و حالت های مختلف اتصال سه راهی،مورد مطالعه قرار داده و سپس به تشریح روشهای مختلف تولید سه راهی جوشی می پردازیم و در آخر سه راهی را از نظر ابعاد و اندازه و تلرانس های مجاز تولید مورد بررسی قرار می دهیم.
سه راهی جوشی فولادی (Butt Weld Tee):
سه راه جوشی دارای سه انشعاب می باشد که میتواند جهت جریان را تغییر دهد.به حالت T شکل است و در دو نوع سه راهی مساوی و سه راهی تبدیلی تولید می شود و به صورت گسترده ای در شبکه های انتقال میعانات و بخارات مورد استفاده قرار میگیرد.
سه راهی فولادی از نظر نوع اتصال به سه دسته سه راه جوشی،سه راهی ساکت ولد و سه راهی دنده ای تقسیم میشود.سه راه جوشی از نظر متریال به سه دسته کربن استیل،آلیاژی،استنلس استیل تقسیم بندی می شوند.در نوع مساوی هر سه شاخه قطر مساوی دارند و درمستندات به شکل زیر توصیف میشوند:
به عنوان مثال:
TEE 6″ Equal ASME B16.9 WB Wrough Standard ASTM A234 GR.WBP SMLS Wall thickness Schechule 40
یعنی سه راه جوشی مساوی،دارای استاندارد ابعادی ASME B16.9 و استاندارد متریال ASTM A234 و رده 40
در حالت سه راه تبدیلی قطر شاخه انشعاب کوچکتر از قطر تنه اصلی هست.با قطر نامی NPS مشخص می شود و به منظور معرفی ابعاد سه راهی فرضا به شکل “4*”4*”3 که نشانگر قطر تنه اصلی برابر “4 و قطر انشعاب “3 می باشد.
مقایسه سه راه جوشی،سه راهی دنده ای و سه راهی ساکت ولد:
1-سه راهی جوشی فولادی:
سه راه جوشی به شکل گسترده ای در صنایع پتروشیمی،دارویی،صنایع شیمیایی،متالوژی،صنایع نظامی و خطوط انتقال میعانات و بخارات کاربرد دارد.آرایش لبه های اتصال به شکل plain و beveled می باشد و به روش جوشکاری butt weld به یکدیگر جوشکاری می شوند و به نسبت سایر اتصالات،فشار بیشتری را تحمل می کنند.سه راه جوشی به دو شکل درزدار و مانیسمان تولید می شود.
2-سه راهی ساکت ولد:
سه راهی ساکت ولد یک گونه از اتصالات فشار قوی است.در انتهای قسمت انشعاب به شکل ذوزنقه ای شکل است که لوله در انتهای آن جا گرفته و جوشکاری می شود.
این نوع اتصالات اغلب در سیستمهای با قطر کوچک مورد استفاده قرار میگیرد.سه راهی ساکت ولد با قطر نامی NPS و مانند اتصالات دنده ای با نرخ فشار 3000-6000-9000 توصیف می شوند.
سه راهی دنده ای:
سه راه دنده ای فشار قوی به شکل فورج گرم و ریخته گری تولید می شوند.در فرآیند تولید فورج گرم،شمش و یا گرده گداخته شده و پرس میشود و سپس فرآیند دنده زنی روی آن اعمال میشود.
در فرآیند ریخته گری تولید سه راهی دنده ای،شمش ذوب شده و داخل قالب سه راهی ریخته می شود و پس از سرد شدن سه راهی حاصل می شود.
روش تولید سه راهی جوشی فولادی:
به منظور تولید اتصالات سه راهی جوشی روشهای متعدد تولیدی وجود دارد.در این مقاله قصد داریم در ارتباط با بعضی از روشهای تولید اتصالات به اختصار توضیحاتی را بیان کنیم.
برای تولید سه راه جوشی روشهای متعددی وجود دارد.از عمده روشهای تولید سه راهی جوشی،دو روش فرمدهی گرم و فرمدهی سرد از همه رایج تر است.سه راهی جوشی فولادی در نوع متداول به شکل سه راه جوشی 90 درجه یا سه راهی T و در موارد خاص،سه راه جوشی 45 درجه یا سه راهی Y تولید و به بازار عرضه می شود.
تولید سه راهی جوشی فولادی به کمک فشار هیدرولیک(فرم دهی سرد):
به منظور تولید سه راه جوشی از فرمدهی به روش هیدرو فرمینگ استفاده می شود.ابتدا لوله به اندازه های مورد نظر برش داده می شود و وارد قالب هیدرولیک شده و مایع داخل لوله پر می شود و از دو طرف فشار هیدرولیک بر مایع داخل لوله وارد شده و قسمت انشعاب سه راهی از نافی قالب بیرون می زند.
فرمدهی به روش هیدروفرمینگ منجر به تولید سه راهی با کیفیت سطح مطلوب می شود.با این وجود تولید سه راه جوشی با ضخامت بدنه بالاتر با این روش تولید امکان پذیر نیست.
تولید سه راه جوشی به روش گرم:
به منظور تولید سه راهی جوشی فولادی با قطر بزرگ یا دیواره ضخیم و یا سه راهی جوشی با متریال خاص که به روش فرمدهی هیدرولیک قابل تولید نیستند از روش فرمدهی گرم استفاده می شود.
به منظور تولید سه راه جوشی به روش فرمدهی گرم،اساسا از لوله با قطر بزرگتر از قطر سه راهی استاندارد ،استفاده می شود.قسمت انشعاب سه راهی داخل قالب فرم میگیرد.در صورت نیاز سایر ابعاد و اندازه های بدنه و قسمت انشعاب سه راهی توسط فشار قالب شکل می گیرد.روش فرم دهی گرم می تواند در تولید سه راه جوشی با قطرهای بزرگ مورد استفاده قرار گیرد.
